گوج گنو

برداشتهای احسان و ایمان رضائی

گوج گنو

برداشتهای احسان و ایمان رضائی

شبی از جنس خواب

تلاقی دو نگاه بعد از چهل سال


به بهانه برگزاری شب سینمایی نهنگ


این نوشته قصد ندارد یک نقد باشد بلکه برداشت آزاد نگارنده از رویدادهای چند وقت اخیر در شبی به یاد فیلمساز برجسته هرمزگانی سید حسن بنی هاشمی است .

گفته ها و ناگفته های برگزاری مراسم نکوداشت برای حسن بنی هاشمی گفته و شنیده شده . چه مراسمی که اعضای  کانون فیلم انجمن سینمای جوان توسط حوزه هنری استان هرمزگان برای حسن برگزار کردند چه شب سینمایی نهنگ که توسط اعضای انجمن سینمای آزاد هرمزگان توسط موسسه فرهنگی هنری فانوس خیال  برای بنی هاشمی .

هر دو مراسم با تلاش و پیگیری و زحمات این دو گروه به خوبی برگزار شد و اتفاقا در شان حسن بنی هاشمی ، و به امید تداوم .

اما مقصود نگارنده نگاهی گذرا به نمایش دو فیلم با فاصله بین 1352 تا 1391 چیزی حدود 40 سال است . دو فیلمی که دریک شب و برای تولد بنی هاشمی پخش شد . البته لازم به ذکر است که اینجانب هیچ اطلاعی از انتخاب آگاهانه و یا نا آگاهانه مضمون این دو اثر توسط برگزار کنندگان شب سینمایی نهنگ ندارم و گویا عمدی در کار  نبوده است و خیلی اتفاقی این دو نگاه از دو فیلمساز هرمزگانی در یک شب با  هم تلاقی کردند .

فیلم نهنگ با بازی ابراهیم منصفی در سال  1352 توسط سید حسن بنی هاشمی و در فضای سینمای آزاد ایران در آن سالها و در شهر بندرعباس و با بازیگران بومی ساخته شده . داستان فیلم نهنگ داستان فرار مادر یک جوان است به نام بمون . که بعد ها بمون به خاطر این واقع خود را به دریا می افکند و چند روز بعد جسد بی جانش همچون نهنگ به ساحل می رسد و در همین حین دوست بمون که نقشش را مرحوم ابراهیم منصفی بازی می کند، جسد او را کنار ساحل پیدا می کند و در واقع داستان فیلم از اینجا آغاز می شود و باز هم در واقع داستان فیلم به صورت فلاش بک روایت می شود و ماجرای بمون و سرگذشتش برای بیننده روایت می شود . چون در اینجا قصدم نقدو برسی فیلم نهنگ نیست آنرا به وقت دیگر وا می گذاریم .

در فیلمی دیگر که حدود چهل سال بعد از فیلم نهنگ  ساخته شده به نام شبی از جنس خواب به کارگردانی شیما کهوری نژاد بندری با بازی حسین پریش ، مریم زلفی زاده و فهیم میرابی، داستان مشابهی با فیلم نهنگ روی میدهد . داستان ازین قرار است که زندگی پیر مردی با بازی حسین پریش به صورت فلاش بک ، البته فلاش بکی که در حین روایت کل فیلم بین زمانهای گذشته و حال در رفت و برگشت است گویی اینگونه به نظر می رسد که جوانی که نقش آنرا فهیم میرابی بازی می کند و زنش که نقش آنرا مریم زلفی زاده بازی می کند، بر حسب اتفاق شاید، !  او را به حال خود وا می گذارد و با راننده ماشینی که قرار اس آنها را به قایقی که در اسکله منتظر آنهاست برساند ، می گذارد و می رود . و حالا پیرمرد مانده است و رادیویی قدیمی،  رادویی که جا مانده از آن واقعه کذایی است .

 البته ناگفته نماند در  فیلم نهنگ شاید زیر لایه هایی از فضای ارباب و  رعیتی و فاصله های طبقاتی و و فضای ظالم و مظلوم را می توان دید که در  واقع در فیلمهای دهه 40 و 50 ایران به وفور دیده می شد . که در واقع بخشی از خواستگاه اجتماعی و محصول نظام پادشاهی در آن دوران بوده و اعتراضی به آن . که تحلیل این نشانه ها می ماند برای مجالی دیگر . که همانطور که گفته شد مقصود اشاره به تلاقی این دو نگاه مشترک است از نظر مضمون یا بهتر است بگوییم از نظر پیرنگ اصلی داستان در دو فیلم در فاصله تقریبا چهل ساله که نگارنده حدس می زند شاید انتخاب  موضوع از طرف کارگردان  اتفاقی است که اگر اینگونه است اتفاق جالبی خواهد بود . چون فیلمهای بنی هاشمی معمولا کمتر در این سالها در دسترس فیلمسازان جوان بوده ( که این هم خود معضلی است ) احتمال دیده شدن این فیلم توسط کارگردان فیلم شبی از جنس خواب نزدیک به صفر است پس در واقع تلاقی اتفاقی این دو مضمون نزدیکتر  به واقعیت است .

پی نوشت در همین شب سینمایی نهنگ فیلمی دیگر از فیلمساز خوب هرمزگانی علی رضا احمدی نیز پخش شد با عنوان با من حرف بزن که قابلیت های فنی و تکنیکی بسیار زیادی  داشت که نقد و تحلیل این فیلم را هم وا می گذاریم برای مجالی دیگر و یا شاید افرادی دیگر که در زمینه نقد فیلم دراستان  فعالترند .


نظرات 3 + ارسال نظر
احسان ن یکشنبه 19 آذر‌ماه سال 1391 ساعت 09:17


مم نونم احسان از دقتت. جالب بود

خواهش می کنم

مانی دوشنبه 20 آذر‌ماه سال 1391 ساعت 01:33

احسان خیلی دوست داشتم در مورد فیلم بنی هاشمی هم آنجا نقد و تفسیری صورت می گرفت .حالا که به این بهانه مطلبی در وبلاگت نوشتی امیدوارم حداقل نظر خودت را در مورد این فیلم بنویسی.ممنون

موافقم من هم دوست داشتم فیلم بنی هاشمی هم نقد و تحلیل می شد برنامه ریزی این جلسه با آقای شهاب آبروشن بوده است حتمن ایشان در این مورد پاسخی خواهند داشت

تاریکا یکشنبه 26 آذر‌ماه سال 1391 ساعت 19:40 http://sun20.blogsky.com/

عالی بود به منم سر بزن

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد